یکی از بارزترین شواهد شخصیت علمی حضرت زینب سلام الله علیها ، مقام عقلانیت و خردمندی ایشان بوده است . همین امر موجب شده  تا به  « عقیله بنی هاشم ، عقیله الوحی ،  عقیله النساء ، سیده العقائل ، عقیله قریش یا عقیله النبوه » متصف شوند . ( بحرانی اصفهانی ، ج11 ، ص948 )

عقیله : ریشه این کلمه عقل است و چون ظرف علم ، عقل است تبیین واژه ی مذکور لازم است . قاموس قرآن در تعریف عقل آورده : « فهم ، معرفت و درک » ( قرشی ، ج5 ، ص 28 )

علمای لغت در ارتباط با معنی عقیله گویند : عقیله کل شیء اکرمه » ( العین ، ج1 ، ص 16 )

ابن منظور در کتاب خویش می نویسد : « العقیله : المراه الکریمه النفیسه ثم استعمل فی الکریمه المخدره ؛ عقیله زنی را گویند که صاحب کرامت و بزرگواری است . سپس این لفظ در مورد بانوی ارجمند و پرده نشین ( حضرت زینب ) به کار رفت . » ( لسان العرب ، ج 11 ، ص 463 )

برگرفته از کتاب منزلت و شخصیت علمی حضرت زینب علیها السلام ص 20 و 21

 

صدای پای آشنا ،

ز مرزهای دور و پر صفای شهر قم

به گاه شب ، به جلوه گاه کبریایی حبیبه ی علی علیه السلام به گوش می رسد .

که عشق و آشنایی تمام عاشقان

که شور و بی قراری تمام خستگان

که مهر و دوستی و جذبه ی تمام دوستان

درون جان و قلب ما نهفته است

درون روح ما دویده است

به خون ما ، به جسم خاکی و زبون ما رسیده است .

درون شیر مادران به کام ما رسیده است .

که هر کس شیعه ی علی است

که هر کس عاشق حسین و کربلای اوست

مرید زینب است .

اسیر زینب است .

محمد دشتی

 

زینب ، پدر را بهترین مادر

و مادر را انیس و مونس و همراه و غم پرور .

فریاد علی علیه السلام در کام ، ذکر حق بر لب .

حسن علیه السلام را بهترین غمخوار ، محرم اسرار

حسین علیه السلام را بهترین همدم ،

یار هم پرواز ، در انبوه مشکل ها مصایب ، خواهری هم راز

زنان و بانوان را بهترین الگو ،

به سوی عفت و پاکی ، دلیل و بهترین رهجو

همره مرغان دور پرواز عاشورا ، سرمشق تمام تشنگان عشق و خوبی ها

و طفلان ، کودکان را بهترین مادر ، یار غم پرور

پناه تشنگان نینوا و روح بخش عاشقان مانده در پیکار

شهادت را پذیرا و شهیدان را زبان شاهد صادق

…

محمد دشتی

زینب سلام الله علیها الگوی شجاعت و شهامت

انسان اگر عظمت خداوند در نظرش مجسم گردد ، غیر خدا را کوچک بلکه هیچ و فاقد اثر می بیند « عظم الخالق فی

انفسهم فصغر ما دونه فی اعینهم » اگر یک فرد مسلمان به این مرتبه نایل شود ، دیگر از هیچ چیز و هیچ کس هراسی

نخواهد داشت .

سرٌ شجاعت اولیای الهی نیز در همین است .

امیر مومنان علی علیه السلام که او را در شجاعت و شهامت سرآمدی می دانیم ، در سایه ی خداباوری به این درجه

رسیده است .

طبیعی و بدیهی است که فرزندان و دست پروردگان او نیز چنین باشند اگر دشمن تا دندان مسلح در مقابل امام حسین

می گریزد و توان مقابله با او را ندارد و می گوید : « هذا ابن قتال العرب »

اگر عباس بن علی چون شیر به دشمن یورش می برد و حتی طفل نابالغ خاندان علی « عبدالله الحسن » از دشمن

خوفی ندارد ، به خاطر همین ارتباط محکم و ناگسستنی است که با منبع قدرت پیدا کرده اند .

زینب نیز از همین خاندان است .

او هم دختر آزاده ی زهرا علیها السلام و تربیت شده ی علی علیه السلام و از شجاعت حیدری بی بهره نیست .

او یک زن است ولی چون مردان بر سر دشمن فریاد می زند ، توبیخشان می کند ، تحقیرشان می نماید و از احدی هم

هراسی به دل ندارد .

او از سگان یزید و از برق شمشیر خون چکان آدم کشان واهمه ای ندارد .

در آن روز فراموش نشدنی ، در میان آن همه شمشیر و آن همه کشته ، فریاد می زند که آیا در میان شما یک مسلمان

نیست ؟ آیا مرد نیستید ؟ آیا غیرت ندارید ؟ در مجلس ابن زیاد هم بدون توجه به قدرت ظاهری او گوشه ای

می نشیند و با بی اعتنایی به سوالات او تحقیرش می کند ، او را « فاسق » و « فاجر » معرفی می کند و می گوید :

« الحمد الذی اکرمنا بنبیه محمد صلی الله علیه و آله و طهرنا من الرجس تطهیرا و انما یفتضح الفاسق و تکذب الفاجر و هو غیرنا »

برگرفته از کتاب سیمای حضرت زینب در آئینه تاریخ نوشته اعظم شبیری ، ص 87 و 88

 

 

باور به معاد ، رشته های علقه ی انسان را از دنیا می گسلد و راحت تر می تواند در مسیر عمل به تکلیف ، از جان بگذرد ، چنین باوری از علمی ادنی و غیبی نسبت به آخرت سرچشمه می گیرد .

« در رجزهای یاران امام ، تکیه بر مبانی اعتقادی خصوصا باور عمیق نسبت به قیامت و امید به پاداش الهی و رضای پروردگار و رسیدن به بهشت برین موج می زند . » ( محدثی ، 1387 ، ص 32-34 )

شیخ صدوق با سند خویش نقل می کند که حضرت زینب سلام الله علیها در پاسخ کوبنده ی خویش به ابن زیادملعون او را به حشر در قیامت و محاکمه الهی انذار می دهد و می فرماید :

« هولاء القوم کتب الله علیهم القتل فبرزوا الی مضاجعهم و سیجمع الله بینک و بینهم ؛ سرنوشت آن ها شهادت بود و به آرامگاه خویش رفتند و محققا خداوند تو را با آن ها جمع خواهد کرد و نزد او به محاکمه خواهد کشید . ( صدوق ابن بابویه ، 1387 ، ص263 )

این سخن آن چنان لرزه ای بر آن ملعون افکند که دستور داد حضرت صدیقه کبری را بکشند ولی دیگران مانع شدند .

برگرفته از کتاب منزلت و شخصیت علمی حضرت زینب علیها السلام نوشته منیره سادات کامرانی ، ص52